Klub Literacki „Brzeg” spotkanie 12 czerwca 2015

czerwiec 8, 2015

Zapraszamy na spotkanie Klubu Literackiego „Brzeg”
pt. „Mój ulubiony poeta, mój ulubiony wiersz”.
Miarą wrażliwości człowieka jest poezja!

• 12 czerwca 2015 /piątek/  g. 16.30
• Ratusz, Sukiennice 2, sala ZNP – I piętro
• kontakt@klubliterackibrzeg.pl
• tel.506 694 440

Zachęcamy do prezentacji swojego ulubionego autora i wybranego utworu (proszę przynieść kilka xero utworu). Liczymy również na własne teksty, w tym utwory dla dzieci, bo rozpoczynamy zbieranie tekstów do książki.

Książkę będziemy finansować sami, zamawiając potrzebną ilość egzemplarzy. Prosimy członków i sympatyków klubu o przystąpienie do publikacji, która będzie pięknym i kolorowym prezentem dla wnuków i znajomych dzieci.

……………………………………………….

Przed spotkaniem krótkie przypomnienie wiadomości o poezji współczesnej. To trzeba wiedzieć!

Rozróżniamy  dwa zasadnicze kierunki współczesnej poezji: 
– poezja awangardowa
– poezja klasycyzująca

Początki  poezji awangardy:
– futuryzm jako pierwszy przejaw poezji awangardowej – zaum w futuryzmie rosyjskim,
– kubizm poetycki – francuski kierunek wywodzący się od futuryzmu,
– dadaizm,
– surrealizm – recepta na utwór surrealistyczny  .

Poezji klasycyzująca –  główna istota tego stylu pisania polega na nawiązywaniu do klasyki, do tradycji kulturalnej. Przykładami poetów tego gatunku są m.in. Czesław Miłosz, Zbigniew Herbert, Wisława Szymborska. Pisząc swoje wiersze stosują oni najczęściej style zaczerpnięte z różnych epok, dzięki czemu łatwiej jest im nawiązać dialog z drugim człowiekiem i rozważyć odwieczne problemy ludzkości. Często też w takich wierszach występuje ironia, wynikająca z dystansu między takim stylem pisania a współczesnym odbiorcą wiersza.

Poezja awangardowa jest w dzisiejszych czasach poezją dominującą, szczególnie wśród młodszej generacji poetów i miłośników poezji. Główne cechy awangardy to zerwanie z tradycją, z dziedzictwem kulturalnym minionych epok, pochwała postępu, prowadząca nawet do zachwytu nad osiągnięciami cywilizacji. Same wiersze konstruowane są nieregularnie, następuje odejście od regularnej wersyfikacji, często także spotyka się technikę „kolażu”, tzn. składania wierszy z fragmentów wypowiedzi nie mających z poezją nic wspólnego, jak na przykład artykuły z gazet. Także w języku stosowanym przez poetów awangardy można zauważyć wiele zmian, charakterystyczne jest dążenie do odkrywania nowych znaczeń wyrazów i tworzenie nowych słów – tu szczególnie widać wpływy futuryzmu rosyjskiego i idei tzw. zaumu

Korzenie awangardy sięgają lat przed pierwszą wojną światową. W roku 1909 ogłoszony został manifest założycielski włoskiego futuryzmu, który był praktycznie pierwszym sygnałem rewolucji jaka miała nastąpić w poezji. Twórcą manifestu był Filip Tomasz Marinetto. Jego treść mówiła o potrzebie ożywienia poezji, która do tej pory sławiła tylko „nieruchome zamyślenie, ekstazę i marzenia senne. My chcemy sławić agresywny ruch, gorączkową bezsenność, krok biegacza, salto mortale, policzek i pięść”. Bardzo ważny był też punkt 10, mówiący: „Chcemy zburzyć muzea, biblioteki, akademie wszystkich rodzajów”. Przedstawia on fakt zupełnego odcinania się od dziedzictwa przeszłości i od tradycji kulturalnych poprzednich epok. Ważną cechą futuryzmu był też zachwyt postępem cywilizacyjnym, osiągnięciami techniki. Futuryści potrafili podziwiać pędzący samochód albo też „fabryki uwieszone u chmur na krętych sznurach swych dymów”. Głównym jednak przesłaniem manifestu futurystycznego była bezwzględna, w najmniejszym stopniu nie ograniczona wolność tworzenia, połączona z odejściem od wszelkich schematów i stereotypów.

Ciekawą odmianą futuryzmu, która wystąpiła w kilka lat później w Rosji był tak zwany zaum. Idea ta głosiła że wszystkie głoski i litery posiadają jakieś ukryty sens znaczeniowy. Jeden z głównych twórców zaumu, Wielemirow Chlebnikow przeprowadzał badania na słowach zawierających takie same głoski lub zaczynających się na taką samą literę i doszedł do wniosku, że można by w ten sposób dotrzeć do elementarnych pierwiastków języka, a nawet odtworzyć pra-język jakim posługiwali się w zamierzchłych czasach nasi przodkowie. Teoria zaumu przyczyniła się do powstania niezwykle charakterystycznego stylu pisania, polegającego głównie na tworzeniu neologizmów i stosowaniu zaskakujących skojarzeń brzmieniowych.

Kolejnym z kierunków poezji jaki narodził się w tym okresie był kubizm poetycki. Kubizm był jak wiadomo kierunkiem w malarstwie, który polegał na geometryzowaniu przedstawianego świata, a także na łączeniu wielu gotowych elementów w celu uzyskania zupełnie nowego obrazu nie mającego nic wspólnego z poszczególnymi częściami składowymi. Nazwa „kubizm poetycki” jest o tyle uzasadniona, że poeci kubistyczni najczęściej wywodzili się właśnie ze środowiska malarzy. Jako styl pisania, kubizm cechowały także metody podobne do tych, które stosowano w malarstwie kubistycznym. Jedna z nich polegała na zestawianiu utworów z gotowych materiałów podzielonych wcześniej na odpowiednie fragmenty. Materiałami mogły być fragmenty dialogów, wspomnienia, czasami artykuły lub ogłoszenia z gazet. Wszystko to przypominało malarską technikę kolarzu. Poza tym stosowano też występujące już w futuryźmie metody destrukcji obserwowanego świata na elementy składowe, a następnie składania ich w pewną całość kompozycyjną, a także „perspektywiczne” ukazywanie przedmiotu – z różnych punktów widzenia. Głównymi przedstawicielami tego stylu byli Guillaume Apllinaire, Blaise Cendrars, Max Jacob.

W okresie drugiej wojny światowej w Szwajcarii powstał jeden z najdziwniejszych kierunków jakie kiedykolwiek istniały w poezji. W jego teorii można było zauważyć olbrzymią niechęć do ówczesnej rzeczywistości, do ładu i porządku, do logiki i rozumu. Wiązało się to oczywiście z przeżyciami drugiej wojny światowej, która w pełni ukazała że wszystkie te wartości to tylko puste słowa, które są niczym wobec ogromu cierpień jakie musiała przeżyć ludzkość w tym okresie. Poezja dadaistyczna była przede wszystkim niezwykle zaskakująca. Głównym zadaniem każdego wiersza było zaszokować odbiorcę jego oryginalnością, każdy z wierszy był jedyny i niepowtarzalny, chociaż często nie zawierał w sobie żadnej treści. Najlepiej charakteryzuje ten styl przepis na tak zwany poemat gazetowy. Aby utworzyć taki poemat, należy wziąć gazetę z jakimkolwiek artykułem, wyciąć wszystkie słowa z tego artykułu, a następnie w sposób przypadkowy wyciągać po jednym słowie dokładnie zapisując słowa w takiej kolejności w jakiej zostaną wylosowane. W dadaiźmie kompozycja była jednak dziełem przypadku, a nie myśli twórczej jak to było w przypadku kubizmu poetyckiego. Dadaiści uważali jednak, że nawet wybór w pełni świadomy jest też przecież ostatecznie tak samo przypadkowy.

Najpóźniejszym a jednocześnie najbardziej znaczącym z kierunków które miały wpływ na kształt współczesnej poezji był surrealizm. Manifest tego ruchu ogłosił w 1924r. Andr Berton. Surrealizm jest w nim scharakteryzowany jako sztuka „wyobraźni bez ograniczeń”. Poeci surrealistyczni czerpali tematy do swoich wierszy m.in. ze snów, interesowali się psychoanalizą i psychologią. Sam Berton fascynował się szaleństwem. Twierdził że wariat, to człowiek będący „ofiarą wyobraźni”. Ponadto uważał że szaleństwo jest stanem, w którym wypowiedź człowieka nie jest niczym ograniczona, osiąga on najwyższy stopień ekspresyjności. Bardzo ciekawą metodą stosowaną przez surrealistów był „zapis automatyczny”. Oto jak przedstawia tą metodę Breton w manifeście: „Wprowadź się w stan bierny, odbiorczy, jak dalece stać cię na to będzie. Zacznij szybko pisać bez ustalonego tematu, tak szybko, aby nic nie zachować w pamięci i nie dopuścić do siebie pokusy odczytania tego, coś dotąd napisał. Zdaj się na niewyczerpane źródło podszeptu”. A oto przykład takiego utworu (fragment):

Cztery misie bawiły się w ogródku
przyszedł do nich starszy w przybliżeniu
stając za stołem krzyczał
chociaż bociany i tak już odleciały
a przy tym także nie należy wierzyć
bo nasza mowa jest krótsza od miotły
a takie uwagi są bardzo nie na miejscu (…)

Celem surrealizmu było dotarcie do najgłębszych podkładów naszej podświadomości, wyciągnięcie na jaw naszych najbardziej ukrytych myśli, z których istnienia najczęściej zupełnie nie zdajemy sobie sprawy. Poza takimi eksperymentami, surrealiści pisali też oczywiście bardziej „normalne” (czyli pisane metodami tradycyjnymi) wiersze, ale „zapis automatyczny” był dla nich jednym z głównych źródeł inspiracji i pomysłów.

Dzisiaj nie ma już poetów piszących w którymś z tych stylów, dzisiejszej poezji nie da się dokładnie sklasyfikować. Najczęściej obok siebie występują różne style.

…………………………………………………………..