Rok 2014 ROKIEM HENRYKA OSKARA KOLBERGA

styczeń 15, 2014

//Tekst ze strony Saloniku Literackiego na Świebodzkim, niżej znajduje się regulamin konkursu //

Henryk Oskar Kolberg – polski folklorysta, etnograf, muzyk i kompozytor urodził się 22 lutego1814 r. w Przysusze w powiecie opoczyńskim, skąd po kilku latach rodzina przeniosła się do Warszawy. Tam na trwałe związali się ze środowiskiem intelektualnym i artystycznym Warszawy.

W latach 1823 – 1830 uczęszczał do Liceum Warszawskiego. Równocześnie pobierał naukę gry na fortepianie u Franciszka Vettera. Po zamknięciu Liceum w 1830 (restrykcje władz carskich po wybuchu Powstania Listopadowego), szesnastoletni Kolberg podjął pracę jako księgowy w kantorze bankowym Samuela Fraenkla – pracował tu w latach 1830 – 1833 oraz od 1841 do 1844. Jednocześnie kontynuował studia muzyczne, od 1830 pod kierunkiem Józefa Elsnera, w latach 1832 – 1834 u Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego, w latach 1835 – 1836 pod kierunkiem Karla Friedricha Girschnera i Karla Friedricha Rungenhagena w Berlinie.

Od 1845 przez 12 lat pracował jako urzędnik w zarządzie kolei żelaznej warszawsko – wiedeńskiej.

Początkowo wiązał swoją przyszłość z karierą kompozytorską, jednak jego debiut w 1836 r. przeszedł bez echa. Pod koniec lat trzydziestych zaczął interesowa się folklorem. W Encyklopedii Powszechnej Samuela Orgelbranda publikował hasła z dziedziny muzyki i muzykologii. Opublikował pięciotomową pracę „Mazowsze”. Jako pierwszy zebrał i usystematyzował według regionów rodzimą kulturę ludową w monumentalnym dziele zatytułowanym „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”, zawierającym około 12 tysięcy pieśni, 1250 podań, 670 bajek, 2700 przysłów, 350 zagadek, 15 ludowych widowisk i wiele innych dokumentów ludowej kultury.

W 1871 r. opuścił Warszawę i przeniósł się w okolice Krakowa,  a w 1884 r zamieszkał w Krakowie.

W 1873 r. został członkiem Krakowskiego Towarzystwa Naukowego. Wyrazem uznania dla jego dorobku naukowego było przyznanie mu członkostwa Towarzystwa Etnograficznego w Moskwie i Towarzystwa Geograficznego w Petersburgu. W 1875 r.  został uhonorowany członkostwem Akademii Umiejętności.

Kolberg był także kompozytorem. Skomponował wiele utworów na fortepian oraz na głos i fortepian oraz utwory sceniczne: „Król pasterzy” (opera sielska w 1 akcie; libretto Teofil Lenartowicz), „Scena w karczmie czyli Powrót Janka” (obrazek wiejski ze śpiewami; libretto Jana Kantego Gregorowicza), „Janek spod Ojcowa” (libretto Jana Kantego Gregorowicza), „Wiesław” (opera; libretto Seweryna Duchińska – Pruszakowa) i „Pielgrzymka do Częstochowy” (libretto Seweryna Duchińska – Pruszakowa) [dzieło nieukończone].

W 1880 roku był współorganizatorem wielkiej wystawy etnograficznej w Kołomyi, która rozsławiła Karpaty Wschodnie w Europie. Udział w niej wziął sam cesarz Franciszek Józef.

31 maja 1889 r. urządzono Kolbergowi jubileusz, który odbył się w sali Towarzystwa Strzeleckiego. Uczestniczyli w nim przedstawiciele władz, świata nauki i środowiska literackiego oraz przybyli z okolicznych wsi chłopi.

Zmarł 3 czerwca 1890 r. w Krakowie i została pochowany na Cmentarzu Rakowickim, gdzie do dziś znajduje się jego grób z popiersiem etnografa, dłuta Tadeusza Błotnickiego.

W jego rodzinnej miejscowości Przysusze znajduje się muzeum jego imienia poświęcone kulturze Polski, a w szczególności powiatu przysuskiego.

/tekst przedrukowany z regulaminu konkursu „Napisane w pociągu”/